Περί Διαχείρισης Απορριμμάτων

Γράφει:Αλέξανδρος Αλυσσανδράκης, Μηχανολόγος Μηχανικός
Μέλος δημ. Παράταξης ‘’ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΑΛΛΟ ΔΗΜΟ’’

 

Η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής και της προστασίας του περιβάλλοντος τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στην ύπαιθρο. Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια γινόμαστε μάρτυρες ενός περιβαλλοντικού και υγειονομικού «εγκλήματος» το οποίο συντελείται σε όλη την επικράτεια με τους δεκάδες Χ.Α.Δ.Α. (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμάτων), με την έλλειψη εθνικού σχεδιασμού για τα απορρίμματα και με αποκορύφωμα ίσως τον Χ.Υ.Τ.Α Φυλής, του οποίου τις επιπτώσεις βιώνουν καθημερινά οι κάτοικοι της δυτικής Αττικής. Η τριτοκοσμική αυτή κατάσταση στον τομέα της διαχείρισης απορριμάτων δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν από τη μεταπολίτευση μέχρι και τις μέρες μας. Πολιτικές οι οποίες βασίστηκαν σε εφαρμογή απαρχαιωμένων μοντέλων διαχείρισης, με παντελή έλλειψη σχεδίου για τον εκσυγχρονισμό τους, την προστασία του περιβάλλοντος καθώς και της ποιότητας ζωής των κατοίκων, με προφανή σκοπό την απαξίωση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της διαχείρισης των αστικών απορριμάτων. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, με την όξυνση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιχειρήθηκε από την προηγούμενη περιφερειακή αρχή Αττικής να αναχθεί το δικαίωμα των πολιτών για ένα «υγιές και  καθαρό» περιβάλλον, σε ένα ακόμα πεδίο κερδοφορίας  των ιδιωτών μεγαλοεργολάβων, μέσω της παραχώρησης σε αυτούς τόσο της αποκομιδής όσο και της διαχείρισης των αστικών απορριμάτων. Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί δραματικά το κόστος αποκομιδής – διαχείρισης που καλούνται να πληρώσουν οι Ο.Τ.Α, δίνοντας ταξικό πρόσημο ενάντια στην πλειοψηφία της κοινωνίας και στο δημόσιο συμφέρον. Επιπλέον η «λύση» που πρότειναν όχι μόνο δεν συνέβαλε στη αλλαγή φιλοσοφίας για τη διαχείριση των απορριμάτων, αλλά ενίσχυε τη λογική «όλα στον ίδιο κάδο» καθώς αναφερόταν σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, καταργώντας έτσι την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση στην πράξη.      

Το νέο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής έρχεται να βάλει ένα τέλος σε αυτό το απαρχαιωμένο και πολλαπλά αποτυχημένο σύστημα διαχείρισης απορριμάτων, προωθώντας ένα μοντέλο διαχείρισης το οποίο εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη εδώ και χρόνια. Το νέο αυτό μοντέλο βασίζεται στην πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ουσιαστική ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή, ούτως ώστε να μειωθεί δραματικά ο όγκος των απορριμάτων που καταλήγουν στους χώρους ταφής. Παράλληλα, δίνεται έμφαση και ενισχύεται η αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων σε τοπικό επίπεδο, με αναβαθμισμένο το ρόλο και τη συμμετοχή των Δήμων, καθώς έχει αποδειχτεί (στις χώρες που εφαρμόζεται) πως είναι ο πιο αξιόπιστος και αποτελεσματικός τρόπος. Οι Δήμοι πλέον θα είναι αυτοί που θα επωφελούνται πολλαπλώς, περιβαλλοντικά και οικονομικά, από τη διαχείριση των απορριμάτων τους και όχι οι μεγαλοεργαλάβοι του είδους.
Το πρώτο βήμα προς την εφαρμογή αυτού του σχεδίου είναι η δημιουργία από τους Δήμους «Πράσινων Σημείων» (Green Points) καθώς και Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμάτων (ΣΜΑ), τα οποία θα λειτουργούν εντός της επικράτειας του κάθε Δήμου και θα είναι το πρώτο στάδιο στη διαχείριση των απορριμάτων μας. Τα Πράσινα Σημεία θα λειτουργούν ως κέντρα ανακύκλωσης στα οποία οι πολίτες θα μπορούνε να μεταφέρουν διάφορα ογκώδη και όχι μόνο υλικά, προς επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση (π.χ. έπιπλα, μεταλλικά αντικείμενα) τα οποία αυτή τη στιγμή καταλήγουν στα σκουπίδια. Επίσης στα σημεία αυτά θα μεταφέρονται και όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά που θα συλλέγονται από τις δημοτικές υπηρεσίες ούτως ώστε να προωθηθούν για ανακύκλωση αποφέροντας έτσι έσοδα στο Δήμο. Οι ΣΜΑ είναι σημεία στα οποία θα συγκεντρώνονται απορρίμματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν, θα συμπιέζονται και θα στέλνονται στους χώρους ταφής. Οι ΣΜΑ δεν είναι χωματερές! Είναι κλειστές, βιομηχανικού τύπου, εγκαταστάσεις με ελάχιστη όχληση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις οποίες τα απορριμματοφόρα αδειάζουν το φορτίο τους σε μεγαλύτερα κλειστά κοντέινερ. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται σημαντικά το κόστος μεταφοράς (25-30%) των απορριμάτων και εξοικονομείται χρόνος για τα απορριμματοφόρα, καθώς μειώνονται σημαντικά τα δρομολόγια που εκτελούν.
Ο παραπάνω σχεδιασμός όμως δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα αν εμείς οι πολίτες, οι παραγωγοί των αστικών απορριμάτων, δεν αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν καθώς και ενεργό δράση στη διαδικασία υλοποίησής του. Είναι σημαντικό οι Δήμοι να αναλάβουν δράση, κάνοντας καμπάνιες, για την ενημέρωση των δημοτών τόσο για τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της εφαρμογής του νέου μοντέλου διαχείρισης, όσο και για την «εκπαίδευση» των πολιτών στη λειτουργία του συστήματος. Τέλος πρέπει όλοι μαζί να συμβάλουμε με τη στάση μας και τις πράξεις μας για να οικοδομηθεί ένα σύγχρονο, αποτελεσματικό και φιλικό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο σύστημα διαχείρισης απορριμάτων.