Αντίθετα στη θέση της επιχειρηματικής δραστηριότητας που έχει σκοπό το κέρδος και τον πλουτισμό μπαίνουν άλλες μορφές ενναλλακτικής διαχείρισης αναφορικά με τα απορρίμματα.
Η εναλλακτική πρόταση αποκεντρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων διαμορφώθηκε από την ΠΡΩΣΥΝΑΤ (Πρωτοβουλία συνεννόησης για την διαχείριση απορριμμάτων).
Ο φορέας αυτός δημιουργήθηκε στις αρχές του 2011, όταν οι συγκρούσεις πολιτών και ΜΑΤ στην Κερατέα, ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Στο φορέα συμμετέχουν κινήσεις πολιτών, κινήματα πόλης, αυτοδιαχειριζόμενα σχήματα και ενεργοί πολίτες που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες και προβληματισμούς για τη προστασία και διάσωση του περιβάλλοντος.
Φαίνεται λίγο αντιφατικό, όμως μελετώντας την πρόταση της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης σκουπιδιών, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι με τη σωστή διαχείριση των σκουπιδιών προκύπτει κοινωνικό όφελος.
Όλοι γνωρίζουμε το αιώνιο κεντρικό πρόβλημα, που έχει η χώρα μας στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων. Η συνήθης διάθεσή τους είναι σε παράνομες χωματερές, ρέματα, παλιά νταμάρια κλπ., ή σε «νόμιμους» χώρους ταφής, που όμως λειτουργούν σαν κοινές χωματερές, όπως της Φυλής στην Αττική.
Αποτέλεσμα; Ο τεράστιος όγκος σκουπιδιών να επιβαρύνει τρομακτικά και να καταστρέφει το περιβάλλον, να μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα και το σημαντικότερο να προκαλεί πολλές ασθένειες στους κατοίκους των γειτονικών δήμων που βρίσκονται οι χωματερές.
Αυτή όμως είναι η μια πλευρά, η δεύτερη πλευρά είναι οικονομική αφού το κόστος μεταφοράς και ταφής επιβαρύνει σημαντικά τον πολίτη μέσω των δημοτικών τελών.
Ποιός είναι ο κεντρικός μελλοντικός σχεδιασμός του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος, για τη διαχείριση των σκουπιδιών.
Η συνειδητή επιλογή από πλευράς πολιτείας, να διατηρείται το μεγαλύτερο μέρος των σκουπιδιών σε σύμμεικτη μορφή με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση και την καύση, υποκρύπτει σκοπιμότητα και λειτουργεί προς όφελος μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Επόμενο βήμα είναι η σταδιακή εκχώρηση όλων των δραστηριοτήτων διαχείρισης αποβλήτων, (από την αποκομιδή έως την καύση και τη διάθεση) στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα με παράλληλη υποβάθμιση κάθε κοινωνικού ελέγχου. Σοβαρότατη συνέπεια αυτής της επιλογής αποτελεί η αναμενόμενη εκτόξευση του κόστους διαχείρισης, που ο τελικός αποδέκτης θα είναι ο πολίτης μέσα από την αύξηση των δημοτικών τελών.
Αυτές οι κυρίαρχες επιλογές εμπεριέχουν αρνητικές συνέπειες, διότι η διατήρηση τεράστιων χώρων ταφής όπως σχεδιάζονται, (δύο στη Φυλή και από ένα στο Γραμματικό και Κερατέα), κατ΄όνομα είναι χώροι υγειονομικής ταφής, τα δε εργοστάσια καύσης θα δημιουργήσουν τεράστια ρύπανση με αέρια και τοξική τέφρα, γι αυτό η κατασκευή τους προκαλούν τοπικές αντιδράσεις. Η υλοποίηση της φιλοεργολαβικής διαχείρισης συνεπάγεται την διασπάθιση τεράστιων δημόσιων πόρων για την κατασκευή εργοστασίων καύσης , επειδή δε συνδέεται με τις ιδιωτικοποιήσεις, συνεπάγεται απώλεια θέσεων εργαζομένων, εκχώρηση δημόσιων υποδομών και απώλεια κοινωνικού ελέγχου.
Στον αντίποδα των παραπάνω επιλογών, μετά από προβληματισμό , διεργασίες που αναπτύχθηκαν μέσα στην κοινωνία, σε συλλογικότητες, δημοτικά σχήματα, πολιτικούς οργανισμούς, δημιουργήθηκε μια πρωτοβουλία συνννενόησης για την διαχείριση των απορριμμάτων , η οποία διαμόρφωσε μια εναλλακτική πρόταση την αποκεντρωμένη ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Η πρόταση στηρίζεται σε μια οικονομική και φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση των σκουπιδιών, προς όφελος των πολιτών και της κοινωνίας. Έχει μελετήσει και ενσωματώσει στην πράξη διεθνείς εμπειρίες και πρακτικές καθώς και την οδηγία 2008/98/ΕΕ.
Στόχος της είναι η δραστική μείωση της παραγωγής σύμμεικτων απορριμμάτων (άχρηστων) και η μέγιστη δυνατή ανάκτηση υλικών μέσα από την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση και την κομποστοποίηση.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της πρότασης είναι:
- Χρησιμοποιεί εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας και απλού μηχανολογικού εξοπλισμού, εύκολα διαχειρίσιμων από τους δήμους και οικονομικές στην κατασκευή και λειτουργία τους. Δεν απαιτούν τεράστιες μεταφορές απορριμμάτων και δημιουργούν θέσεις εργασίας.
- Μειώνονται οι ανάγκες για υγειονομική ταφή ,οι εγκαταστάσεις της οποίας είναι μικρής όχλησης, επομένως είναι περιορισμένες οι επιπτώσεις στη χρήση γης και η περιβαλλοντογική επιβάρυνση.
- Εξοικονομούνται πρώτες ύλες , μεγάλο ποσοστό και καλής ποιότητας ανακυκλούμενων και επαναχρησιμοποιούμενων υλικών και συσκευών.
- Προκύπτουν σημαντικά έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων καθώς και από την επιδότηση για ορισμένα από αυτά, βάσει νομοθεσίας, καθώς και πρόσθετη ενίσχυση των δήμων ανάλογα με το επίπεδο της ανακύκλωσης που πετυχαίνουν.
- Η μείωση του κόστους μεταφοράς των απορριμμάτων στις χωματερές, καθώς και τα προσδοκώμενα έσοδα από τα ανακυκλώσιμα, αποφέρουν όφελος και στους πολίτες με μείωση των δημοτικών τελών και διάθεσης των χρημάτων για κοινωφελείς σκοπούς.
Ο Σχεδιασμός και η υλοποίηση της πρότασης.
Η επιτυχία αυτού του μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων, στηρίζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό του στη συμμετοχή των πολιτών, γι αυτό ο δήμος που θα το υιοθετήσει, πρέπει να εστιάσει την προσοχή του στην ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών, χωρίς να αποκλείεται και η παροχή, σε πρώτη φάση, κινήτρων.
Η «καρδιά» της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης βρίσκεται στις υποδομές και με εργαλείο την διαλογή στη πηγή. Δηλαδή στην κατοικία, την επιχείρηση, τη γειτονιά, τον δήμο.
Η υποστήριξη μπορεί να γίνει, εκτός της πληροφόρησης και ενημέρωσης κατ οίκον και με προγράμματα στα σχολεία κλπ, με τη παροχή κομποστοποιητών, σάκων για την διαλογή κλπ.,όπως και με την εξασφάλιση της υποδομής (κάδων , «πράσινα σημεία»), που θα υποδέχονται το αποτέλεσμα της δραστηριότητας.
Το δίκτυο των κάδων πρέπει να έχει τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα και να υποδέχεται ξεχωριστά τα οργανικά και το χαρτί, το πλαστικό, το γυαλί και τα μέταλλα καθώς και την ύπαρξη κάδου για τα σύμμεικτα.
Τα «πράσινα σημεία» πρέπει να είναι επιλεγμένοι χώροι , σε σταθερά σημεία, γνωστά και προσιτά στους πολίτες που θα υποδέχονται όλα τα άλλα ανακυκλώσιμα (ηλεκτρικές συσκευές,μπαταρίες, ελαστικά κλπ.)
Το σύστημα μεταφοράς περιλαμβάνει κλειστά ή ανοιχτά φορτηγά που μεταφέρουν το περιεχόμενο των κάδων και των υλικών των πράσινων σημείων στους χώρους αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων του δήμου.
Έτσι με την αποκέντρωση των εγκαταστάσεων , εξαλείφεται η ανάγκη ύπαρξης σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων.
Το περιεχόμενο όλων των κάδων μεταφέρεται στις εγκαταστάσεις του δήμου, που αναπτύσσονται το πολύ σε έκταση της τάξης των 10-20 στρεμμάτων, ανάλογα με τις ποσότητες.
Οι δραστηριότητες που εκτελούνται στις εγκαταστάσεις του δήμου είναι:
Α) διαχωρισμός (όπου χρειάζεται) ,ταξινόμηση, αποθήκευση και διάθεση στο εμπόριο των υλικών ανακύκλωσης.
Β) επιδιόρθωση, ανακατασκευή και διάθεση του χρήσιμου εξοπλισμού, όπως έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ανταλλακτικά κλπ.
Γ) κομποστοποίηση των προδιαλεγμένων οργανικών υλικών, καθώς και των πράσινων, συσκευασία και διάθεση κομπόστ.
Δ) επεξεργασία των σύμμεικτων απορριμμάτων
Επιπλέον δράσεις μπορεί να αφορούν:
- παραγωγή πελετών με μια απλή εγκατάσταση κλαδοθρυμματιστή – ξηραντηρίου – πελετοποιητή.
- μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης βιοαερίου από προδιαλεγμένα (καθαρά) οργανικά.
Στο πλαίσιο μια εκτεταμένης εφαρμογής της λογικής της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων, αυξάνεται το ποσοστό της ανακύκλωσης και μειώνεται η ροή των σύμμεικτων. Έτσι οι ΧΥΤΥ θα είναι μικρότερου μεγέθους και θα υποδέχονται υπολείμματα με χαρακτηριστικά αδρανών υλικών.
Για να αντιληφθούμε το οικονομικό όφελος που θα προκύψει, αναφέρω ενδεικτικά, ότι τος σημερινό κόστος συλλογής- αποκομιδής απορριμμάτων στην Αττική κυμαίνεται κατά μέσο όρο 100 ευρώ ο τόνος με επί πλέον κόστος διάθεσης σε ΧΥΤΑ 25-35 ευρώ ο τόνος.
Ενώ αντίθετα με την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης, εκτός από τα έσοδα της πώλησης των ανακυκλώσιμων υλικών, η νομοθεσία προβλέπει επιδότηση ανάλογα με την κλίμακα ανακύκλωσης 70 ευρώ των τόνο.
Από μελέτη της ΠΡΩΣΥΝΑΤ με βάση πραγματικά στοιχεία και δεδομένα προέκυψε ότι ο Δήμος Παλλήνης, εφαρμόζοντας αυτή την πρόταση διαχείρισης σκουπιδιών μπορεί να εξασφαλίσει έσοδα της τάξης των 2.500.000 εκ. ευρώ ετησίως, τουλάχιστον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου